โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
Plant Genetic Conservation Project
Under the Royal Initiation of Her Royal Highness
Princess Maha Chakri Sirindhorn
ในปี พ.ศ.2535 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระราชดำริกับนายแก้วขวัญ วัชโรทัย เลขาธิการพระราชวัง ให้ดำเนินการอนุรักษ์พืชพรรณของประเทศและดำเนินการเป็นธนาคารพืชพรรณ ได้ดำเนินการโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ และจัดสร้างธนาคารพืชพรรณขึ้นในโครงการส่วนพระองค์สวนจิตรลดา ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2536 เป็นต้นมา กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เป็นหน่วยงานหนึ่งที่ร่วมสนองพระราชดำริในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช และได้รับพระราชานุญาตให้แต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงาน โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ เพื่อดำเนินงานตามกรอบการดำเนินงานตามแผนแม่บทระยะ 5 ปีที่ห้า (ตุลาคม 2554-กันยายน 2559) โดยมีทิศทางการดำเนินงานเพื่อสนองพระราชดำริ ตามกรอบแผนแม่บทที่วางไว้ในการอนุรักษ์พันธุกรรมพืช และทรัพยากรของประเทศไทยให้ยั่งยืนเพื่อให้เกิดประโยชน์แท้จริงต่อประเทศไทย และประชาชนชาวไทยในการใช้ประโยชน์ทรัพยากรให้เกิดประโยชน์อย่างเต็มที่ สร้างความพร้อมของมาตรการเพื่ออนุรักษ์และใช้ประโยชน์ความหลากหลาย ทางชีวภาพอย่างยั่งยืนและการเข้าถึงและแบ่งปันผลประโยชน์ทรัพยากรพันธุกรรมพืช
สัญลักษณ์โครงการ
สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานให้ "ชมพูภูคา" เป็นดอกไม้สัญลักษณ์ในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ ชมพูภูคาเป็นพืชหายากใกล้สูญพันธุ์ที่มีดอกสีชมพูอมขาวงดงามควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ให้คงอยู่ตามแนวพระราชดำริ
ชื่อวิทยาศาสตร์
Bretschneidera sinensis Hemsl.
ชื่อวงศ์
BRETSCHNEIDERACEAE
ลักษณะ
เป็นไม้ต้นสูงได้ถึง 25 เมตร เปลือกเรียบ สีเทา ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก ยาว 30-80 เซนติเมตร ใบย่อยไม่มีก้าน ใบรูปหอกถึงรูปไข่กว้าง 2.5-6 เซนติเมตร ยาว 8-25 เซนติเมตร โคนใบมนไม่เท่ากัน ปลายใบแหลมดอกสีชมพูคล้ายรูประฆังออกเป็นช่อที่ปลายยอดช่อยาวได้ถึง 40 เซนติเมตร กลีบรองดอกขนาดใหญ่รูปถ้วย ขอบหยักตื้นๆ กลีบดอก 5 กลีบรูปไข่กว้าง โคนกลีบเรียวยาวปลายกลีบม้วนออกด้านนอก ขนาด 1.8-2 เซนติเมตร กลีบบนมักคว่ำลง เกสรผู้ 8 อัน ผลรูปกระสวย แก่แล้วแตก เมล็ด รูปรี กว้าง 12 มิลลิเมตร ยาว 20 มิลลิเมตร